Γαστρεντερίτιδα στα παιδιά: Τι να προσέξουμε και πώς να τη διαχειριστούμε

Τι είναι η γαστρεντερίτιδα?

Η γαστρεντερίτιδα είναι λοίμωξη του πεπτικού συστήματος, η οποία προβάλλει κυρίως με εμετούς και διάρροιες. Προκαλείται κυρίως από ιούς και πιο σπάνια από μικρόβια.

Η γαστρεντερίτιδα εμφανίζεται σε άτομα κάθε ηλικίας, είναι ωστόσο ιδιαίτερα συχνή κατά την παιδική ηλικία.

Ποια είναι τα συμπτώματα?

Τα κυριότερα συμπτώματα είναι:

• Διάρροιες
• Εμετοί
• Ναυτία
• Πυρετός
• Πόνος στην κοιλιά (κοιλιακό άλγος)
• Ανορεξία

Τα συμπτώματα αυτά συνήθως εμφανίζονται εντός μίας ημέρας από τη λοίμωξη. Η συνήθης διάρκεια των εμέτων είναι μία ημέρα, ενώ οι διάρροιες συνήθως διαρκούν λιγότερο από μία εβδομάδα. Σε ορισμένες περιπτώσεις ωστόσο μπορεί τα συμπτώματα να έχουν μεγαλύτερη διάρκεια.

Πώς μεταδίδεται η γαστρεντερίτιδα?

Η γαστρεντερίτιδα μεταδίδεται είτε από άτομο σε άτομο, είτε από μολυσμένα τρόφιμα.

Τι μπορώ να κάνω αν το παιδί μου έχει γαστρεντερίτιδα?

Σε περίπτωση που το παιδί εμφανίζει συμπτώματα γαστρεντερίτιδας τα παρακάτω μπορούν να βοηθήσουν στην πιο γρήγορη αποδρομή των συμπτωμάτων:

• Προσφέρουμε αρκετά υγρά, ιδίως νερό, για να αποφύγουμε πιθανή αφυδάτωση. Χρειάζεται κατανάλωση μεγαλύτερης ποσότητας υγρών απ’ ότι συνήθως για να αντισταθμιστούν οι απώλειες που έχουμε με τους έμετους και τις διάρροιες.
• Στα βρέφη συνεχίζουμε κανονικά το θηλασμό ή τη χορήγηση του ξένου γάλακτος, ενώ δεν αραιώνουμε το γάλα το οποίο χορηγούμε.
• Αποφεύγουμε τα αναψυκτικά και τους χυμούς φρούτων, καθώς μπορεί να επιδεινώσουν τις διάρροιες.
• Φροντίζουμε για επαρκή ξεκούραση του παιδιού
• Αποφεύγουμε να δίνουμε στα παιδιά αντι-διαρροϊκά ή αντιεμετικά φάρμακα χωρίς ιατρική συμβουλή, καθώς μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές ανεπιθύμητες αντιδράσεις.
• Χρησιμοποιούμε διαλύματα με ηλεκτρολύτες, είτε του εμπορίου, είτε κατασκευασμένα στο σπίτι.
• Εάν το παιδί δεν επιθυμεί να φάει δεν το πιέζουμε. Σημασία έχει η επαρκής κατανάλωση υγρών.

Ξεκινάμε να προσφέρουμε υγρά 1,5-2 ώρες μετά τον τελευταίο έμετο, σε μικρές ποσότητες (για παράδειγμα 1 κουταλάκι του γλυκού ανά 5 λεπτά) και σταδιακά αυξανόμενες. Εάν εμφανιστεί νέος έμετος σταματάμε τη χορήγηση, περιμένουμε και ξεκινάμε από την αρχή.

Όταν το παιδί ανεχτεί την ενυδάτωση ξεκινάμε να προσφέρουμε τροφή. Προτιμούμε τροφές όπως ψωμί, φρυγανιές, ζυμαρικά, ρύζι, πατάτες, σούπες με κρέας ή μαγειρεμένα λαχανικά. Αποφεύγουμε τα γλυκά, τηγανητά, πικάντικα τρόφιμα και το fast food.

Ένα σπιτικό διάλυμα ηλεκτρολυτών για τα μεγαλύτερα παιδιά το οποίο μπορεί εύκολα να παρασκευαστεί στο σπίτι είναι το ακόλουθο:

• 1 λίτρο νερό
• 2 κουταλιές της σούπας ζάχαρη ή μέλι
• Μισό κουταλάκι του γλυκού αλάτι
• Μισή κούπα χυμού πορτοκαλιού

Χρειάζεται το παιδί μου να πάρει αντιβιοτικά?

Στα υγιή παιδιά η μικροβιακή γαστρεντερίτιδα δε χρειάζεται χορήγηση αντιβιοτικών, καθώς έχει φανεί ότι δε μειώνεται η διάρκεια των συμπτωμάτων.

Ωστόσο, μπορεί να χρειαστεί χορήγηση αντιβιοτικών, αναλόγως του μικροοργανισμού που απομονώνεται από την καλλιέργεια κοπράνων σε μικρά βρέφη, παιδιά με υποκείμενο νόσημα ή σοβαρή νόσο.

Η χορήγηση του αντιβιοτικού γίνεται πάντα σε συνεννόηση με το θεράπων ιατρό.

Πότε είναι πιθανό να χρειαστεί νοσηλεία για ενδοφλέβια ενυδάτωση?

Η νοσηλεία είναι πιθανή εάν το παιδί εμφανίζει συμπτώματα αφυδάτωσης, όπως:

• Είναι νωθρό ή ευερέθιστο
• Έχει έντονο αίσθημα δίψας
• Είναι ωχρό
• Κλαίει χωρίς να βγάζει δάκρυα
• Έχει ξηρούς βλεννογόνους (στεγνή γλώσσα και χείλη)
• Ουρεί λιγότερο απ’ ότι συνήθως
• Έχει ταχυκαρδία
• Έχει κρύα άκρα
• Εάν πρόκειται για βρέφος η πηγή (το μαλακό σημείο στο μπροστινό μέρος του κεφαλιού) είναι «βυθισμένη» προς τα μέσα (εισέχουσα)

Είναι επίσης πιθανό ένα παιδί να χρειαστεί νοσηλεία αν συμβαίνει κάτι από τα ακόλουθα:

• Εμφανίζει διάρροιες με αίμα
• Κάνει συνεχώς εμέτους και ως αποτέλεσμα δε μπορεί να καταναλώσει υγρά
• Έχει υψηλό πυρετό
• Τα συμπτώματα δε βελτιώνονται με την πάροδο των ημερών
• Υπάρχει υποκείμενο νόσημα, όπως νεφρική νόσος ή ανοσοανεπάρκεια

Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις επικοινωνούμε άμεσα με τον Παιδίατρο.

Πώς μπορούμε να προλάβουμε τη μετάδοση?

• Πλένουμε τακτικά τα χέρια μας με σαπούνι και νερό, ιδίως αφού χρησιμοποιήσουμε την τουαλέτα ή πριν ετοιμάσουμε φαγητό. Δεν αντικαθιστούμε το πλύσιμο με αντισηπτικά τζελ καθώς υστερούν σε αποτελεσματικότητα.
• Το παιδί μένει εκτός σχολείου για τουλάχιστον 48 ώρες μετά την αποδρομή των συμπτωμάτων.
• Απολυμαίνουμε τις επιφάνειες που μπορεί να έχουν επιμολυνθεί, όπως η τουαλέτα, ιδανικά με σκεύασμα που περιέχει χλωρίνη.
• Αποφεύγουμε να μοιραζόμαστε πετσέτες ή σκεύη φαγητού με το παιδί όσο έχει συμπτώματα.
• Πλένουμε τα μολυσματικά ρούχα και κλινοσκεπάσματα του παιδιού χωριστά σε υψηλή θερμοκρασία.
• Προσέχουμε τα τρόφιμα να διατηρούνται στο ψυγείο έως την κατανάλωση τους και να είναι καλά μαγειρεμένα. Επιπλέον αποφεύγουμε να καταναλώνουμε φαγητά μετά το πέρας της ημερομηνίας λήξης.

Η γαστρεντερίτιδα είναι συχνή στα παιδιά και συνήθως αυτοπεριοριζόμενη. Με σωστή ενυδάτωση, προσοχή στα συμπτώματα και καθοδήγηση από τον παιδίατρο, μπορεί να αντιμετωπιστεί έγκαιρα και αποτελεσματικά.