Βρογχιολίτιδα: Οδηγός για γονείς και φροντιστές

Τι είναι η βρογχιολίτιδα?

Η βρογχιολίτιδα είναι μία λοίμωξη του κατώτερου αναπνευστικού που προσβάλλει βρέφη και παιδιά κάτω των 2 ετών. Χαρακτηρίζεται από φλεγμονή και οίδημα των μικρών αεραγωγών (βρογχιολίων) με αποτέλεσμα τη συσσώρευση βλέννης, η οποία δυσχεραίνει την ελεύθερη μετακίνηση του αέρα.  

Ποια είναι τα αίτια?

Η βρογχιολίτιδα προκαλείται από ιούς. Η συνηθέστερη αιτία σε παιδιά κάτω των 12 μηνών είναι ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (Respiratory Syncytial Virus – RSV), ο οποίος προκαλεί κάθε χρόνο επιδημίες παγκοσμίως. Στην Ελλάδα εμφανίζεται μεταξύ Οκτωβρίου και Ιουνίου, με κορύφωση μεταξύ Ιανουαρίου και Μαρτίου.

Σχεδόν όλα τα παιδιά νοσούν από RSV έως την ηλικία των 2 ετών. Οι επαναλοιμώξεις είναι συχνές, καθώς φαίνεται ότι η προηγούμενη νόσηση δεν προκαλεί ανοσία για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Τα βρέφη που βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο για σοβαρή νόσηση από RSV, όπως είναι τα πρόωρα βρέφη, με συγγενή καρδιοπάθεια ή χρόνια πνευμονοπάθεια έχουν ένδειξη χορήγησης ενός φαρμάκου που ονομάζεται Synagis (palivizumab), προκειμένου να μειωθεί η πιθανότητα σοβαρής λοίμωξης από τον ιό.

Ποια είναι τα συμπτώματα?

Η βρογχιολίτιδα συχνά ξεκινάει με συμπτώματα όμοια με του κοινού κρυολογήματος, με τα πρώτα συμπτώματα να περιλαμβάνουν χαμηλό πυρετό, βήχα, ρινική καταρροή (μύτη που «τρέχει») ή συμφόρηση (βουλωμένη μύτη). Στη συνέχεια ωστόσο τα συμπτώματα αυτά πιθανόν να εξελιχθούν σε εντονότερο βήχα και πιθανή δυσκολία στην αναπνοή.

Άλλα συμπτώματα που πιθανόν να συνυπάρχουν είναι:

• Ταχύπνοια (γρήγορη αναπνοή)
• Συριγμός («σφύριγμα» ακουστό κατά την εκπνοή)
• Δυσκολία στη σίτιση
• Ανησυχία

Ποια είναι τα συμπτώματα ότι η βρογχιολίτιδα είναι σοβαρή?

Τα παρακάτω συμπτώματα αποτελούν ένδειξη άμεσης παιδιατρικής εκτίμησης:

• Πολύ γρήγορες αναπνοές (>60 το λεπτό)
• Ακουστός συριγμός κατά την εκπνοή
• Αναπέταση ρινικών πτερυγίων (τα ρουθούνια «ανοιγοκλείνουν» έντονα)
• Εισολκές μεσοπλευρίων/σφαγής (το διάστημα μεταξύ των πλευρών ή το δέρμα στο κέντρο του λαιμού «πηγαίνουν προς τα μέσα» κατά την εισπνοή)
• Νωθρότητα/υπνηλία ή ευερεθιστότητα
• Άπνοια (στιγμιαία παύση της αναπνοής πάνω από 10 δευτερόλεπτα), ιδίως σε πρόωρα και μικρά βρέφη
• Ωχρότητα/κυάνωση
• Μειωμένη λήψη υγρών (<50% της ημερήσιας ποσότητας)
• Μειωμένη διούρηση (λιγότερες βρεγμένες πάνες ημερησίως)

Ποια παιδιά είναι σε κίνδυνο για πιο σοβαρή νόσο?

Τα βρέφη και παιδιά σε μεγαλύτερο κίνδυνο για εκδήλωση σοβαρής νόσου και πιθανής νοσηλείας είναι:

• Βρέφη με ιστορικό προωρότητας
• Μικρά βρέφη, ιδίως μικρότερα των 3 μηνών
• Παιδιά με χρόνια αναπνευστικά, νευρολογικά, καρδιολογικά προβλήματα ή άλλες χρόνιες παθήσεις
• Ανοσοκατεσταλμένα παιδιά

Ποια είναι η αντιμετώπιση?

Τα περισσότερα παιδιά αντιμετωπίζονται με φροντίδα στο σπίτι και μόνο ένα μικρό ποσοστό χρειάζεται νοσηλεία στο νοσοκομείο.

Η αντιμετώπιση κυρίως είναι υποστηρικτική και περιλαμβάνει τα ακόλουθα:

• Ρινικές πλύσεις με φυσιολογικό ορό στη μύτη για απομάκρυνση των εκκρίσεων
• Μικρά και συχνά γεύματα, καθώς τα βρέφη με δυσκολία στην αναπνοή κουράζονται πιο εύκολα
• Αποφυγή έκθεσης σε καπνό τσιγάρου, καθώς μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα

Τα εισπνεόμενα φάρμακα συνήθως δεν οδηγούν σε κάποια βελτίωση – αν χρησιμοποιηθούν αυτό πρέπει να γίνει πάντα μετά από συνεννόηση με τον Παιδίατρο που παρακολουθεί το παιδί. Τα αντιβιοτικά επίσης δεν έχουν θέση στην αντιμετώπιση της βρογχιολίτιδας καθώς πρόκειται για ιογενή λοίμωξη και όχι μικροβιακή.

Δεν αγχωνόμαστε αν το παιδί δεν έχει τόσο όρεξη για φαγητό κατά τη διάρκεια της ίωσης – μας ενδιαφέρει κυρίως η επαρκής κατανάλωση υγρών! Προτιμάμε να δίνουμε υγρά σε μικρότερες ποσότητες απ’ ότι συνήθως και συχνά!

Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί νοσηλεία του μικρού ασθενούς όπου θα χορηγηθεί οξυγόνο και ενδοφλέβια υγρά μέχρι τη βελτίωση της αναπνευστικής δυσχέρειας.